Cholesterol to niezwykle ważny dla naszego organizmu składnik, który m.in. jest substratem do produkcji kwasów żółciowych, hormonów, skóry i mózgu. Niestety, przez lata powstało wokół niego wiele mitów i nieprawdziwych teorii, które do dziś powodują, że źle kojarzy się nam to słowo. A niesłusznie. Sam w sobie cholesterol nie jest ani dobry, ani zły. Ale zdecydowanie jest nam niezbędny!
Spis treści:
Skąd wzięło się pojęcie „zły cholesterol”?
Wśród wielu osób, nie tylko borykających się z podwyższonym poziomem cholesterolu, krąży pojęcie „zły cholesterol”. Takim tytułem mianowana jest cząsteczka LDL, która właściwie nawet nie jest cholesterolem, tylko jego frakcją. Jest to lipoproteina o małej gęstości, która transportuje cholesterol z wątroby do tkanek obwodowych organizmu. I nie jest ona wcale zła. Wręcz przeciwnie – jest nam bardzo potrzebna! Tak samo ważna jak „dobry cholesterol” HDL, czyli lipoproteina o wysokiej gęstości, która z kolei transportuje niewykorzystany cholesterol z tkanek z powrotem do wątroby. Skąd się więc wzięło takie określeni jak zły czy dobry cholesterol? A więc stąd, że bardzo wiele osób ma zbyt dużą ilość LDL w stosunku do HDL, a taki stan jest już dla nas alarmujący.
Dlaczego poziom cholesterolu wzrasta
Wysoki poziom cholesterolu jest skutkiem, a nie przyczyną (którą najczęściej są stany zapalne w organizmie). Jeśli np. brakuje przeciwutleniaczy (glutationu, witaminy C) wówczas cholesterol zajmuje się gaszeniem stanu zapalnego. Poziom cholesterolu może też się podnieść przy niedoczynności tarczycy, stłuszczonej wątrobie, podczas ciąży i karmienia, przy odwodnieniu organizmu, w wyniku otyłości lub nadwagi, przy chorobach przewlekłych czy pobudzeniu gospodarki hormonalnej. Należy jednak pamiętać, że większość cholesterolu (do 85%) produkuje wątroba, a tylko około 15% jest dostarczane jest z pożywieniem. Dlatego samo ograniczenie podaży cholesterolu z pożywieniem nie sprawdzi się. Należy przede wszystkim wesprzeć pracę wątroby.
Jak odczytywać wyniki lipidogramu
Badając sam poziom cholesterolu całkowitego, tak na prawdę niewiele się dowiemy. Nawet poziom cholesterolu powyżej normy laboratoryjnej wcale nie musi oznaczać, że dzieje się coś złego. Dlatego należy zawsze badać cały profil lipidowy: poziom cholesterolu całkowego, HDL, LDL i triglicerydy, a następnie przyjrzeć się korelacjom pomiędzy tymi wskaźnikami.
Prawidłowy stosunek LDL : HDL powinien wynosić 2:1
Prawidłowy stosunek HDL : TG (triglicerydy) powinien wynosić 1:1
Cholesterol całkowity powinien być nie mniejszy niż 140 mg/dL
Triglicerydy powinny wynosić minimum 45 mg/dL
Jak wspomóc organizm przy zaburzonym lipidogramie
Najważniejszym krokiem jest przyjrzenie się swojej gospodarce cukrowo-insulinowej. Bardzo często nieprawidłowe wyniki lipidogramu nie są skorelowane ze zbyt dużą ilością tłuszczów w diecie, ale właśnie ze spożywaniem nadmiaru węglowodanów lub po prostu spożywaniem nadmiaru kalorii. Dla prawidłowej produkcji i transportu cholesterolu najważniejsza jest sprawnie działająca wątroba. Należy też wesprzeć jelita i wyeliminować nadmierny stres ze swojego życia.
Wysoki cholesterol – co wyeliminować ze swojej diety
Produkty z których bezwzględnie należy zrezygnować, jeśli chcemy poprawić swoją gospodarkę lipidową to przede wszystkim:
- cukier i jego przetwory
- soki owocowe, wody smakowe, słodkie napoje
- żywność przetworzona (zwłaszcza fast-foody, gotowe dania z supermarketów)
- pszenica i produkty z niej produkowane
- tłuszcze trans i utlenione kwasy tłuszczowe
- alkohol i papierosy
- słone przekąski (np. orzeszki solone, chipsy)
- należy ograniczyć w swojej diecie kwasy tłuszczowe nasycone
- potrawy smażone i mocno przypieczone
Wysoki cholesterol – co włączyć do swojej diety
Do diety należy włączyć produkty, które wspierają pracę wątroby, jelit i ogólnie pozytywnie wpływają na odporność organizmu:
- zielone warzywa (brokuł, szpinak, jarmuż, fasolka)
- zdrowe tłuszcze jedno- i wielonienasycone (nierafinowany olej z ostropestu, oliwa z oliwek extra virgin)
- olej kokosowy
- awokado
- owoce bogate w przeciwutleniacze (jagody, maliny, rokitnik, czarny bez, porzeczki)
- tłuste ryby (źródło kwasów tłuszczowych omega-3 i białka)
- należy zadbać o dobre nawodnienie organizmu
Co jeszcze może wesprzeć gospodarkę lipidową
Warto zadbać o swoje jelita, dlatego bardzo dobrze sprawdzą się probiotyki wieloszczepowe, Colostrum czy maślan sodu. Dla wsparcia pracy wątroby przydatne mogą okazać się: NAC (N-acetylo-cysteina), MSM, witamina C, witaminy z grupy B, foliany czy sylimaryna (nie przyjmować razem z jedzeniem ani innymi suplementami). Wątroba bardzo lubi przeciwutleniacz, a więc na poprawę wyników lipidogramu dobrze wpłynie też wyciąg z czosnku (allicyna). To silny przeciwutleniacz wspierający regenerację wątroby. Dobrze sprawdzi się też zielona herbata (liściasta).
Pamiętaj też o umiarkowanym wysiłku fizycznym, relaksowaniu się i zadbaniu o jakość snu. Według badań między 23:00 a 1:00 to czas na najlepszą regenerację wątroby i woreczka żółciowego.