Olej lniany tłoczony na zimno jest jednym z najbardziej niedocenionych źródeł kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6. Jest niezastąpionym produktem w każdej zdrowej kuchni. Oprócz wspaniałych walorów smakowych, olej lniany ma bardzo dużo właściwości zdrowotnych.
Spis treści:
Olej lniany – trochę historii
Olej lniany jest lekarstwem równie starym jak siemię lniane. O jego uzdrawiających właściwościach wiedziano już w starożytnym Egipcie, w którym już wtedy stosowano go do leczenia różnego rodzaju dolegliwości, wykorzystywano go w kosmetyce, a Hipokrates stosował olej lniany do usuwania zapaleń błony śluzowej żołądka, a także przy oparzeniach. Z czasem olej lniany został na długo zapomniany, ponieważ jego miejsce zajął dużo tańszy w produkcji olej słonecznikowy, kukurydziany i sojowy. Jednak wraz z powrotem zainteresowania naturalnymi metodami leczenia, a także dzięki licznym odkryciom i badaniom naukowym, o dobrych właściwościach i korzyściach ze spożywania oleju lnianego, powrócił on zarówno na nasz stół jak i do domowych apteczek.
Olej lniany – źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych
Olej lniany jest bogatym i jednym z najlepszych źródeł niezbędnych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 (około 60 procent) i omega-6 (około 16 procent), których organizm człowieka nie jest w stanie sam wyprodukować. Kwasy te jednak odgrywają bardzo ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu. Według naukowców w celu prawidłowej przemiany materii równowaga obydwu tych kwasów powinna wynosić 4 do 1, i taki właśnie stosunek jest zachowany w oleju lnianym, co czyni go tak wyjątkowym produktem.
W większości olejów roślinnych w dużej ilości w ich składzie występuje kwas omega-6. Kwas omega-3 w wystarczającej ilości można spotkać głównie w tłustych rybach morskich lub w tranie, lecz i tak jest go tam dwa razy mniej niż w oleju lnianym. Dla porównania w popularnej oliwie z oliwek występują jedynie śladowe ilości kwasów omega-3, czyli najważniejszego dla naszego organizmu kwasu.
Szczególne właściwości lecznicze oleju lnianego
Olej lniany jest ceniony głównie ze względu na swój bogaty w wielonienasycone kwasy tłuszczowe skład o idealnych proporcjach. Oprócz wspomnianych już wcześniej kwasu linolenowego (znanego jako omega-3) i linolowego (występującego pod nazwą omega-6), około 10 procent składu oleju lnianego stanowi kwas oleinowy (omega-9), a kolejne 10 procent nasycone kwasy tłuszczowe. Olej lniany zawiera także topoferol (około 120 mg na 100 g oleju) oraz cenne witaminy i substancje biologicznie czynne, potrzebne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Olej lniany zawiera również znaczną ilość aktywnych wielocukrów – lignin, które wchodzą w skład błonnika pokarmowego.
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe zawarte w oleju lnianym odpowiadają miedzy innymi za transport lipidów we krwi, a zwłaszcza cholesterolu, dzięki czemu pozytywnie wpływają na utrzymanie go na właściwym poziomie. Obecnie udowodniono, że cholesterol we krwi rozpada się pod wpływem kwasu omega-3, którego tak dużo występuje właśnie w oleju lnianym. Dodatkowo spożycie go zmniejsza prawdopodobieństwo powstawania zakrzepów krwi oraz obniża wysokie ciśnienie. Ryzyko udaru mózgu przy regularnym stosowaniu oleju lnianego spada o prawie 40 procent.
Olej lniany a witaminy
Dodatkowo olej lniany zawiera rozpuszczalne w tłuszczach witaminy A, E i F. Jest on szczególnie znany z wysokiej zawartości witaminy E, zwanej potocznie „witaminą młodości”. Jako skuteczny przeciwutleniacz, opóźnia ona procesy starzenia się skóry, poprzez naturalne zwalczanie wolnych rodników. Wpływa również pozytywnie na prawidłowe widzenie, zmniejsza reakcję alergiczną i stany zapalne oraz podnosi ogólną odporność organizmu.
Olej lniany bardzo pozytywnie wpływa na skórę. Spożycie go powoduje jej odmłodzenie, wygładzenie i zmiękczenie. Pomaga również przy poparzeniach i odciskach na palcach.
Tak jak inne tłuszcze roślinne, olej lniany zawiera mało cholesterolu i dużą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych. Jest niemal stężonym kwasem linolenowym, bo zawiera go aż około 60 procent. W porównaniu do tego na przykład olej sojowy zawiera go tylko 8-12 procent. Oprócz tego, że olej lniany jest skutecznym środkiem leczniczym, jest również cennym produktem odżywczym.
Olej lniany dzięki swoim właściwościom, uszczelnia błony śluzowe całego układu pokarmowego, dzięki czemu poprawia się miedzy innymi perystaltyka jelit, a to z kolei przeciwdziała zaparciom (ma działanie lekko przeczyszczające i żółciopędne). Przeciwdziała także pasożytom i jest pomocny przy kolkach i bólach jelitowych.
Odpowiednie proporcje zawartości witamin które wchodzą w skład oleju lnianego, a także ich odpowiednia aktywność powodują, że jego regularne stosowanie pomaga w usunięciu z naszego organizmu wszelkich zanieczyszczeń i toksyn, przez oczyszczenie żołądka, nerek i pęcherza moczowego. Olej lniany jest niezastąpionym remedium na nadciśnienie, problemy z odpornością oraz choroby układu nerwowego.
Dlaczego tłoczony na zimno?
W dawnych czasach, aby uzyskać olej lniany z siemienia lnianego, stosowano technologię polegającą na prażeniu ziaren siemienia, a następnie rozcieraniu ich w moździerzu. Przy tak gorącym sposobie pozyskiwania go, miał on smak i zapach zbliżony do oleju słonecznikowego. Jednak ta metoda prowadziła do rozpadu najcenniejszych składników odżywczych oleju lnianego. Współczesna technologia produkcji wysokiej jakości oleju lnianego polega na pozyskiwaniu go poprzez tłoczenie na zimno. Temperatura w jakiej przeprowadza się cały proces wynosi do 40°C, dzięki czemu wszystkie pożyteczne substancje biologiczne, witaminy, fosfolipidy i nienasycone kwasy tłuszczowe zostają zachowane. Olej lniany otrzymywany z nasion lnu, które zawierają tłusty olej, w skład którego wchodzą trójglicerydy kwasu linolenowego (35-45%), linolowego (25-35%), oleinowego (15-20%) oraz palmitynowego i stearynowego, drogą tłoczenia na zimno, posiada wspaniałe właściwości nie tylko w leczeniu wielu stanów chorobowych, ale przede wszystkim w ich profilaktyce.
Olej lniany pozyskiwany metodą „na zimno” ma żółtawy kolor, oraz świeży i specyficzny smak. Dla porównania olej pozyskiwany na gorąco jest koloru bardziej bursztynowego, a w smaku jest znacznie ostrzejszy, gorzkawy. Olej lniany, tak jak inne oleje, łatwo ulega procesowi utleniania, dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na warunki jego przechowywania – koniecznie w ciemnej , szczelnie zakręconej butelce, najlepiej w lodówce.
Olej lniany i jego zastosowanie
Spożycie oleju lnianego wpływa pozytywnie na cały nasz organizm. Ma on tak wiele zastosowań w różnych obszarach naszego życia, że nie sposób je wszystkie wymienić.
Najważniejszą jego funkcją jest dostarczanie naszemu organizmowi niezbędnych kwasów tłuszczowych, ale oprócz tej ważnej funkcji, olej lniany ma również szereg innych zastosowań.
Olej lniany powinien być spożywany w każdej zdrowej kuchni jako smaczny dodatek do sałatek, twarożków (dieta dr Budwig), ale również do dań ciepłych. Ze względu na jego szczególne właściwości, nie należy go jednak używać do smażenia!
Olej lniany może być również stosowany zewnętrznie, między innymi do smarowania guzków hemoroidalnych, oparzeń, dziąseł przy stanach zapalnych.
Olej lniany z dodatkiem żółtka jaja można stosować jako odżywkę na włosy (przed myciem należy nałożyć olej wymieszany z żółtkiem i pozostawić na 15 minut na włosach), dzięki czemu stają się błyszczące i odżywione.
Olej lniany jako suplement diety i jego dawkowanie
Pod względem zawartości i równowagi wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, olej lniany przewyższa inne produkty dostępne na rynku. Dlatego warto stosować go jako naturalny suplement naszej codziennej diety, aby wzbogacić ją w niezbędne dla nas kwasy tłuszczowe nienasycone omega-3 i omega-6. Przyjmując je w takiej postaci mamy gwarancję, że dostarczymy je naszemu organizmowi w najlepszej i najbardziej naturalnej postaci. Codzienne spożywanie oleju lnianego w ilości 1-2 łyżek stołowych zaspokaja nasze dobowe zapotrzebowanie na nienasycone kwasy tłuszczowe.
Właściwości w pigułce
- przy regularnym stosowaniu ma właściwości detoksykujące (oczyszcza żołądek, nerki i pęcherz moczowy)
- ma działanie przeczyszczające i żółciopędne
- korzystnie wpływa na układ krzepnięcia, a u osób z chorobą wieńcową uaktywnia proces rozkładu zakrzepów
- poprawia wymianę komórkową
- poprawia stan skóry
- obniża poziom cholesterolu
- obniża ciśnienie krwi
- polecany jest dla osób z niedoborem witaminy F
- sprzyja leczeniu astmy
- zwiększa ogólną odporność organizmu
- stosowany zewnętrznie poprawia kondycję skóry i włosów