Morfologia krwi jest jednym z najtańszych i najbardziej podstawowych badań jakie możemy wykonać w laboratorium. Mimo tego, że jest to proste badanie, bardzo dużo możemy się z niego dowiedzieć o naszym stanie zdrowia. Jeśli zastanawiasz się co oznaczają poszczególne skróty nazw na wydruku z wynikami, zapoznaj się z poniższym artykułem.
Układ czerwonokrwinkowy opisują następujące parametry, do których zaliczamy:
RBC – określa liczba erytrocytów, to parametr ten określa ogólna liczbę czerwonych krwinek w organizmie, których głównym zadaniem jest dostarczanie tlenu z płuc do każdej komórki ciała. Proces ten jest warunkowany obecnością hemoglobiny. Zmniejszenie tego parametru występuje w niedokrwistościach, a jego zwiększenie jest związane z nadkrwistością.
HB – oznacza stężenie hemoglobiny, czyli podstawowego białka krwinek czerwonych, które pełni funkcje transportu tlenu z pęcherzyków płucnych do wszystkich komórek organizmu oraz dwutlenku węgla z tkanek z powrotem do płuc. Obniżony poziom hemoglobiny obserwujemy w niedokrwistościach i przewodnienie, a jego zwiększenie występuje przy nad krwistości i odwodnieniu.
HCT – czyli hematokryt, to parametr który określa objętość czerwonych krwinek w stosunku do objętości pobranej próbki krwi. Tak samo jak w przypadku hemoglobiny, obniżony hematokryt występuje przy niedokrwistości i przewodnienie, a jego podniesiony poziom obserwowany jest przy nad krwistości i odwodnieniu.
Morfologia krwi pozwala nam również w sposób pośredni sprawdzić wczesne niedobory niektórych witamin i składników mineralnych. Na podstawie wielkości i objętości krwinki czerwonej możemy sprawdzić między innymi czy występują u nas niedobory żelaza, witaminy B12 czy kwasu foliowego.
MCV – to średnia objętość erytrocytów, to parametr który pozwala na zróżnicowanie niedokrwistości na mikro-, normo- i makrocytarne, czyli o zmniejszonej, prawidłowej lub zwiększonej objętości krwinek czerwonych. Obniżone MCV (mała objętość krwinki czerwonej) występuje najczęściej przy niedoborach żelaza. Podniesione MCV zaś jest najczęściej skorelowane z niedokrwistością wynikającą z niedoboru witaminy B12 i kwasu foliowego.
MCH – jest to średnia masa hemoglobiny w krwince czerwonej, służy do określenia masy hemoglobiny w pojedynczym erytrocycie. Obniżona wartość MCH towarzyszy zmniejszonej syntezie hemoglobiny. Razem z MCHC służy do rozróżniania niedokrwistości na hipo- i hiperchromiczne, czyli niedobarwliwe i nadbarwliwe. Zmniejszenie MCH występuje najczęściej w niedokrwistości z niedoboru żelaza, a jego zwiększenie – w niedokrwistości z niedoboru witaminy B12 i kwasu foliowego.
MCHC – czyli średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej; zmniejszony poziom MCHC wskazuje na obniżoną produkcję hemoglobiny (niedokrwistość z niedoboru żelaza) oraz w przewodnieniu ustroju. Zwiększony poziom MCHC występuje najczęściej w odwodnieniu i niedoborze witaminy B12 i kwasu foliowego.
RDW – jest to współczynnik zmienności rozkładu erytrocytów, służący do sprawdzenia czy krwinki są podobnej wielkości czy bardzo różnią się między sobą rozmiarami. Im mniejsza wartość RDW, tym większa jednorodność populacji erytrocytów. Podwyższony poziom RDW występuje przy dużej różnorodności w wielkości krwinek czerwonych np. we wczesnym etapie niedokrwistości z niedoboru żelaza.
Retikulocyty – są to niedojrzałe erytrocyty, zawierające pozostałości RNA, rybosomów i mitochondriów. Nie posiadają jądra komórkowego, ale mają zdolność syntezy hemoglobiny. Wskazuje ona aktywność erytropoetyczną szpiku kostnego.
Morfologia krwi – pamiętaj o higienie badań!
Przed udaniem się do laboratorium na badanie krwi, należy pamiętać o zachowaniu higieny badań. Poniżej krótki opis jak to zrobić:
- Ostatni posiłek zjedz mniej więcej 12-14 godzin przed badaniami – niech będzie to coś lekkostrawnego (np. sałatka z kurczakiem).
- Diagnostykę wykonaj jako pierwszą czynność w ciągu dnia (najlepiej między 7.00 – 9.00 rano).
- Przed wyjściem z domu możesz wypić szklankę wody (małymi łykami), a w dniu poprzedzającym badania odżywiaj się jak na co dzień.
- Przed badaniami nie spożywaj alkoholu przez 48 godzin.
- Dzień przed badaniami nie wykonuj intensywnego wysiłku fizycznego.
- Jeśli w ostatnich dniach miałeś/aś większy niż normalnie problem z niewyspaniem lub stresem, może to wpłynąć na wyniki badań i ich miarodajność. W takiej sytuacji przenieść termin badań i wykonać je dopiero wtedy, kiedy będziemy mieć pewność że jesteśmy wyspani, nie zestresowani, zjedliśmy odpowiednia kolację a przed badaniami nawodniliśmy się w sposób prawidłowy.